quarta-feira, 17 de abril de 2019

Di Pilorinhu Sidadi Velha a Goree ate Aksum: Deug 27

Revolusom e algu ki kontisi na txom di afrika em diferentis mumentus.

Sima nu mostradu na storia , prumeru foi purtugesis a entra afrika kuandu inisial kumersiu triangular ou kumersiu di morti afrikana , pa panha omis mudjeris i kriansas afrikanus pa bendi pasandu di gine pa Cabo Verdi a portugal i spanha pa amerikas -Amerika latina.

Spanhois i purtuguesis ki implanta sobretudu na brasil es prezisaba di grandi kuantidadi di trabadjadoris  na plantasom di kana i otuz trabadjus . na kazu di indius na merka latina foi iliminadu barbaramenti pamo es rijeita trabadju forsadu.


Bom di la pa nos na Kau verdi na kel tempu storia di pilorinhu ta kumesa ta ganha forma tantu na si strutura monumental fiziku komu simboliku.

Oji nos sidadi velha tornadu um txokota di patrimoniu mundial sem ki povu pruveta nada e primeru sidadi konstruidu na afrika pa portugesis sigundu storiadoris.

Afrikanus ta binha di Benin , Congo, Angola i Sudom. mas tardi bem entra nes kumersiu Fransa Inglatera , Holanda i Alemanha .

Um pontu interesanti e pratikamenti nes paizis ki oji ta vivi metadi di populasom kauverdiana di diaspora , i ki nu sta diriji es artigu tambe.

Bai pa asuntu monumentu di pilorinhu e primeru monumentu kolonial di nos Cabo verdi nhos presta atensom .    Portugesis misionarius  kumesa ta frekuenta Ethiopia i klaru so podi ser ki es kopia na monumentus di aksum ou  kes grandis obeliskus.

Purtantu ethiopia e um pais kristom ortodoxo ki nunka ka ta seta konversom pa kristom romanu pa manti si kultura bibu.

Kontisi tentativas di fatu desdi lendariu presti Joao pa europeus konsideradus pa muitus komu um di kes grandis obijetivu di saida di portuguesis a prokura di disvenda i desifras lendas a volta des famozu personaji ki muitus ta kridita staba na ethiopia.

Purtantu 1541-43 ovi asom militar konjunta entri portugal i ethiopia i 1622 imperador Susneyos ethiope convertido a kristom leba paiz a murgudja na gera sivil ate entrada di imperador Fasiladas ki spulsa missionarius i retorna reinu a ortodoxu.

E inda um pais ki tudu kolonialista trafikadoris di afrikanus tinha interesi em penetraba i ku odju dodu nel.

So ki nunka es ka konsigi domina pur kompletu Absinia nomi ki ethiopia tambe konxedu. Tambe es dexal txeu stragadu pamo es penetra na si litoral es kontrola frontera u ki rizulta ate oji na kel ki es ta txoma di konflitu di etnia mas ki e ka mas ki um frutu di ganansia di puder i vontadi di manti afrika baxu di sis odju i ku menti pagadu sobri nos storia ma Deus sta na seu ta odja tudu.

Kel ki ta txomadu di rasismu nasi dentu des kontextu poi um familia kontra kel otu sima kel ki na nos tera nu ta fla sampadjudu ku badiu;

Na tudu afrika e tem num dimensom mutu mas violentu i sangrentu mortal ki perpetua di jerasom a jerasom. Kolonialismu E moda um plantasom di odiu ki rabenta arvoris di frutus malignus; ki oji nu ta txoma di rasismu; terorismu; kapitalismu etc

Ntom intendi bu poi na kabesa ma Pilorinhu e di kes prumeru forma di resistensia afrikana ki konxedu  mas ki nunka ka divulgadu.

Ou seja kes omi i mudjeris di diferentis paizis di kontinenti afrikanu ki nu aponta la di riba na testu podu na barku lebadu pa kauverdi ou otuz kostas a partir di Gore na dakar zanzinbar etc i ki rijeita relijiom i trabadju forsadu era podu na pilorinhu ki nu konxi i maltratadu ate a morti a xikotada.

Oji nos nu toma es simbulu pa mostra kauverdianus i afrikanus tudu kel riprizentasom simbolika tornadu em trabadju kumunitariu i vontadi di afrika sta unidu atraves di kumun-idadi.

keli e um pikenu sforsu pa nu komprendi importansia di volta rostu pa afrika i pa storia pa ritoma projesom di um novu visom.

Nos Asosiasom duranti si perkursu 9 anu di trabadju , e  na senegal ki e tevi um novu visom na movimentu Deug 27 .

Deug e wolof i signifika verdaderu. Pa nos e verdadi na tudu sentidu. Verdadi ki revolusionarius luta pa nos desdi prumeru mumentus di monumentu pilorinhu ate thiga a Cabral; i tudu otuz revolusionarius fiel a patria ki foi asasinadu pamo es denunsia kel atitudi persversu di ser umanu. Verdadi ma timenti nu ka toma konsiensia di nos unidadi ma nu sta fudidu; verdadi ma nos idukasom e perversu i ma txeu storia ki nu ta kontadu tem orijem na Ethiopia; Verdadi ma nu tem ki luta pa nos indipendensia ekonomika; verdadi ma nu tem pasadu; verdadi ma kaminhu di afrika e asosiativismu kumunitariu pulitiku; verdadi ma Kau verdi ka kre odja si identidadi afrikana etc etc

Di la Deug 27 avansa pa ethiopia ku konsiensia ma trabadju kumunitariu dizenvolvidu na Kabu verdi pa asosiasom pilorinhu podi ser um importanti kontributu pan nu kontinua ta da novu jerasom um suporti pratiku di kontinuidadi di luta.

Deug 27 e um marka e um simbolojia e um kaminhu ki bem di Cabo verdi a Dakar i di la pa Ethiopia ou seja di Pilorinhu sidadi velha a Gore i Gore a Aksum di kes sidadi mas antigi i relijiozu di mundu.

U ki signifika es riprizentasom simbolika so storia i futuru ki ta ka desifra. Na mumentu ki ta fika e pa nu sabi ma trabadju kumunitariu pa independesia ikonomika mobilidadi pa interior di kontinenti pa suporta i apoia um visom autonomu atraves di nos arti i kultura sosial dexadu pa nos antipasadu e midjor kaminhu pa existensia umana paz i evolusom di um jerasom mas konsienti i integradora na si kultura.

Pa termina nu ta poba um grandi kestom: tudu afrika sta ku gravis problemas: si ethiopia ki e um pais ki vensi kolonialismu na batalha di adwa ki nunka ka foi koloniazadu ki tem storia mas riku ki e mas antigu stadu pulitiku afrikanu ka toma konsiensia di um verdaderu trabadju kumunitariu kenha ki sta toma es puzisom

dizafiu dja sta lansadu pa kenha ki ta kriditamas ideia sta ba bem.
primeru sentru militar di portugesis na afrika pa kontrola konkoridoris

monumentu pilorinhu












propozitu di pilorinhu


muxila fetu na ethiopia em riprizentasom i kontinuidadi di asosiasom na Ethiopia
mapa di afrika ta mostra mo ki afrika divididu dexadu so ethiopia.

 unikus na mundu konjuntu di 15 igrejas kontruidu di baxu pa riba na um so rotxa na Ethiopia


nos lider nos libertador nos konsiensializador rial revolusionariu afrikanu

Deug 27 um logu kriadu pa um jovem Ethiopianu undi parti ditras sta em lingua amarik i frenti em lingua wolof signifika verdaderu

Primeru okupasom di um spasu publiku tornadu num asosiasom di karater renvendikativu di filosofia kabralista na kabu Verdi. Marsu 2013.

marxa kabral partisipasom di kriansas di kumunidadi.


Sem comentários:

Enviar um comentário