terça-feira, 29 de dezembro de 2015

FINKA PE



Um movimentu di Rezistensia i di luta di emansipasom ikunomiku pulitiku i kultural. Significa resistensia kontra duminasom di sistema, um inimigu sem rostu.
ORDEM i DISIPLINA e txabi ki ta abri pusibilidadi des movimentu fazi libertasom pa exitu di um sosiedadi justu undi ki tem justisa, paz amor i prugresu di umanidadi.
Siginifika sta sertu, diterminadu, distinadu, pe finkadu mesmu ki si bu pintxadu na kosta bu ka ta bai di um ladu ou di otu, bu ta manti firmeza undi bu sta ku pensamentu firmi na kuza ki bu kre.
Finka pe e um spasu di mobilizasom di juventudi pa kontinuidadi di luta na luz di resistensia. Na marxa nu ta finka pe na luta nu ta finka pe na dia a dia nu ta finka pe.
Na ponta di sis arma es teni kunhesimentu  kapaz di dirota tudu inimigu di igualdadi, justisa, paz i amor.
Tendu komprendidu funsionamentu ku txabi ORDEM i DISIPLINA  grupu e forti i ka tem pusibilidadi di korompi i tem tudu xansi pa propaga si vantaji i sis kunhesimentu.

Tudu kriolu e konvidadu a fazi si parti di movimentu undi ker ke steja pa bem di Kabu Verd di speransa, kriansa floris di rivolusom.

sexta-feira, 11 de dezembro de 2015

Skola Kriativa Paz I Morabeza

Ideia di Misa e leba pa skola um konseitu novu di idukasom undi paz amor i kultura e um valor ki debi ser kultivadu na idukasom baziku.

Skola di Kumunidadi di Paiol e um skola sima munti otus na sidadi di Praia Kabu verdi na jeral ki ta pasa pa txeu problemas di digradasom, idukasom ku forti influensia kulonial.

Purtantu na visom di profesoris i di propi Gistora e um speriensia nova ki trazi um mudelu alternativu um novu manera di inxina aproxima minis di mundu artistiku, vizual, alegria, paz i solidariedadi.

Prujetu foi grasa a kolaborasom i djunta mom di varius ativista, artista na sentidu di da kel skola um inkantu ki nunka e ka tevi na si vida.

Antis skola ka tinha um biblioteka pa insentiva leitura pelu ki asosiasom Pilorinhu odja nisisidadi di kompartilha livrus ke teni armazenadu i djudas formas um kantinhu pa leitura i undi es podi leba livru pa le na kasa.

Finalmenti e um ideia ki mesti ser partilhadu i levadu pa otus skolas ki ta pasa pa mesmu problema.

Importa termina ma Misa mentor di ideia e um artista plastiku ki implimenta um di kes primeru aldeia Kriativa na Portu Madera i restrutura kumunidadi Rabeladu Spinhu Branku.

Rabeladu é primeru manifestasom di Resistensia kultural kontra duminasom Purtugues.









quarta-feira, 9 de dezembro de 2015

NOS VOLUNTARIUS

Asosiasom Pilorinhu tem risebidu pisoas di varius kantu di mundu ta presta trabadju kumunitariu em mas diversu nivel em prol di dizenvolvimetu di kumunidadi i di nos pais na geral.

Trabadju ku kriansa a nivel di arti, akompanhamentu skolar, jogos etc. Trabadju ku jovens a nivel di partisipasom, sis movimentasom, inklusom, akompanhamentu skolar, intergrasom familiar, profisional i susial e um grandi dizafiu di organizasom susial mo Pilorinhu ki tem skasu rikursus pe jeri.

Nes sentidu mesti tem um grandi riflexom sobri es kestom. Pa mas di fladu ka ta izisti ainda um konsiensia di Risponsabilidadi Susial a nivel ki ta meresi. kada vez mas nu ta odja ma organizasom di cariz kumunitariu ta infrenta grandis difikuldadi na implimentasom di sis atividadi na terenu.

Na kazu di nos ki tem protagonizadu um trabadju na aria di voluntariadu pur izemplu tem determinadu kustus ki nu ta xinti mutu pizadu pur izemplu: alimentasom, transporti, alojamentu.

Na anu 2015 li dja nu risebi
cerca di 30 voluntarius internasional di paízis komu: Costa Rica, Portugal, França, Marocos e Esrael.

Tudu pa nos mobilizasom propri. Purtantu e nisesariu intendi  pa parti di tudu instituisom Stadu, Empresas i organismus internasional ki papel di riforsu di sosiedadi sivil ta pasa pa kompriensom di importansia di sforsu levadu a kabu pa midjora um dadu kumunidadi i diminui intensidadi di um problematika susial.

Trabadju voluntariu na Cabo Verde e ainda um dezafiu inormi purtantu nu djuda dizenvolvi i nu partisipa maz.

Nu sabi ma nu ta prendi redi txeu oki nu sta konvivi ku otu nasionalidadi, ora ki nu sta troka speriensia diretu.

Nu abrasa trabadju voluntariu i nu apoia kenha ki sta fazel tudu dia.

terça-feira, 23 de junho de 2015

Voluntariadu Costa Rica Cabo Verde


Voluntariadu Costa Rica Cabo Verde

 

4 jovens di Costa Rica kumpanhadu ku sis profesor, i kordenadoras di prujetu sta troka importanti kunhesimentu  na kampu di voluntariadu i cultura na Kau verdi.

Na Costa Rica anualmenti studantis ta bai Afrika fosi trabadju voluntariadu.

Normalmenti e um prujetu undi ki propi adolisentis ta mobiliza fundus pa djuda diterminadu prujetu undi ki mas nisisita.

 

Podi fla  ma nos  voz obidu na otu kantu di mundu.

Atraves di nos kontatu i mobilizasom nu konsigi es parseria ki sta trazi bastante frutus.

 

Di kes 7 frenti di Pilorinhu, 3 ta bai sai bastante riforsadu: es grupu djuntu ku vuluntarius di Pilorinhu i Finka pé dja sta fosi alojamentu kumunitariu u ki nu podi txoma Eco-Hotel pa ospeda artistas i voluntarius di mundu interu di forma gratuita.

Sigundu novidadi e ki sta ba nasi mas um biblioteka Infantil na Lem Ferrera, ki dja kumesa risebi voluntariu pa ba trabadja diariamente ku kriansa di kel kumunidadi la ki nunka sima Txada Grandi tevi um oportunidade pa tem um kantinhu di leitura bem ikipadu.

 

Um otu novidadi e ki es equipa di Costa Rica sta riforsa Horta Kumunitaria. Es trazi tudu, um variedadi di simenti, di faramentas, i tekinikas di kultura hidroponika, filtraji di agu, cultura na stufa i mutu mas, komu armazenamento des presiozu likidu ki e  agu.

 

Obijetivu des grupu e para alem di djudanu ku meius umanus i finanseru mas tambe konxi nos kultura, gastronomia, dansa i mutu mas.

 

Purtantu pa alem di trabadju mininus tem oportunidade di konxi kumpanheru vivi otu realidade i leba es speriensia pa sis tera.

 

Nos vontade tambe li na Pilorinhu e um dia tem pusibilidadi di djuda otus paiz di Afrika
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 i mesmu li na Kau Verdi.

 

Dja e ora di nos guvernu pensa nes kazu di manda si vuluntariadu pa djuda otu, ma pa kela e debi ruspeta i riforsa mas kel ke teni.

 

Obrigadu Costa Rica pa oportunidfadi ki nhos danu.

segunda-feira, 4 de maio de 2015

INOGURASOM DI BIBLIOTEKA KUMUNITARIA PILORINHU I SPASU NOS SAUDI


INOGURASOM DI BIBLIOTEKA KUMUNITARIA PILORINHU I SPASU NOS SAUDI

 

Dia 30 Abril 2015 fazi  um mes ki MAC #114 fazi storia na CV ku manifetasom kontra statutu di Diputadus na Parlamentu i ki temina ku vetu presidenti  Republika. 

Um asom ki kaba ku mostras mas di otu ladu sta um problema, pes abri odju ku obidu pes obi bem povu.

dia 30 di Maiu tambe podi fla ma ativizta di Pilorinhu sta manifezta pa ki  nu tem um konsiensia di sidadom pikinoti mas atentu na sis direitus  i diveris , atrave di inaugurasom di um biblioteca infantil i um sala pa atendimentu mediku voluntariu. 

Ma riprizentanti di skola ku saudi mesti liberta prekonsetu i  abrasa inisiaiva di ativizta lokal.

E um diretu di kriansa tem um sistema idukativu mas abertu i atrativu kapaz di mexi ku si konsiensia di leitura pa si futuru.

Ku partisipasom di jardins infantil, kriansas di skola sikundaria, prufesoris, pai ku mai di mininus, delegadu skolar, jornalistas, teknikus di saudi nu inagora kel primeru bibllioteka kumunitaria Infantil na zona di Txada Grandi.

 

Obijetivu sta klaru so pa kenha ki kre odja: um pasu dadu pa formalizasom di otu ladu di skola i mundu di saudi.

Pa biblioteca motivu i disperta kriansas na mundu di leitura. Torna mas kritiku na ses mundu imajinariu oji txeu afetadu pa varius otus mudelus negativus, i tambi fazi kumunidai sunha ku saudi mas pertu di kaza tambe.

 

Mas nos nu ka kre fika so pa li. Nu kre ki odja um verdaderu partisipasom di voluntarius di klasi di prufisoris, monitoris di jardins infantis, di ministerius em jeral, di vuluntarius ki ta dumina sertu aria di kunhesimentu humanu importanti pa dizenvolvimentu di kapasidadi di kriansa a tudu nivel pusivel, medikal, skolar, kultural i mutu maz.

 

Nos nu kre ki tudu pisoa partisipa nes prusesu di solidarizasom  humanu. Idukasom mesti ultrapassa kantu di paredi skola i di formalizasom di dotoris pedagojiku pa inkuadra na kontextu spessifiku lukal.

Nu sta prumovi bom kultura di leitura, di ritorika i varius otus habilidadis ki ser humanu tem ma ki ta perdi tudu dia moda agu na bindi kuskus.

 

Biblioteka e um di kes frenti di Pilorinhu ki ta ba dizenvolvi di forma artikuldu ku varius otus  ki dja sta sprimentadu dentu pilorinhu.

 

Nos ideia e leba livru, e ka um biblioteca kadabra sem alma. Fazi kom ki kultura di livru pinetra na konsiensia di kriansa a partir di kasa, jardim i passa pa skola i otus skala di sosiedadi.

 

Nu kre ba uza ma diversus formas pa kultiva es rilasom di kriansa livru atraves di  ofisinas idukativas i artistika.

 

Um otu novidadi foi sem dubida inogurasom di um Sala “ Nos Saudi” ku asosiasom di profisionais di saudi: um nisisidadi  i um vontade di fazi saudi bem pa kumunidadi txiga mas pertu, trazi kunhesimentu des importanti aria. Afinal kela ke direitus humanu : saudi idukasom pertu di nos, sem storia di formalidadi txeu.

 

Gosi dja nu da  mas um pasu, nu ta spera involvimento di kumunidadi i di ministerius na sis  propi papel, pelu menus di rikonhesi i valoriza nos vontade di fazi algu ki nu ta xinti me bom pa nos, alias algu ki kriansa i kumunidai em jeral dja komprova me bom i dja longa data ta spera.

Um grandi konsiderasom pa tudu kenha ki sta pur tras des movimentu siviku susial ki sta labanta tudu dia na nos sidadi.

 
Biblioteka li e frutu di um parseria ku prujetu kontu u ki si konta di skritora Ana Caridade, di kumunidai di raga Purtugal i varius otus parserus. Nu kumesa ku menus di 25 lvrus doadus pa minisdi skola franseza Les Elysé i oji nu ta konta ku mas di 1000 livrus.


Terrenu ke ka fertil ka ta da kumida, nu tem ki priparal antis di nu plantal ke pe podi da janta i bem dadu propi. kela ki nuta spera
Ti manham leitor.




 

domingo, 19 de abril de 2015

DI BALNIAR A FINKA PÉ – LEM FERREIRA


FINKA PÉ – LEM FERREIRA
Asosiasom Pilorinhu dja sta avansa na kuartu mês di dinamizasom di spasu Lem-Ferrera .
Através di um pulitika di uni i di riforsa liderança através di movimentasom di spasu abandonadu, surji prujetu FINKA PE. Ou seja na lingua kriolu rasistencia na luta di dia a dia.
Obijetivu e apropria di kel ke publiku i fazel di fatu publiku i nom um propriedade individual ou privada.
Um spasu publiku debi ser di interesi kumunitariu unikamenti.
Na anus 80 Guvernu di Austria staba fortimenti impenhadu na djuda rikonstrusom di nos pais, ku grandi exodu rural ki kumesa ta intensifica spasu na sidadi,  ku konstrusom di skola, xafariz, koperativas etc.
 
Lem-Ferrera é di kes primeru bairru ki foi benefisiadu.
Pulitika na altura era kumisom di moradoris ki ta djuntaba pissoa pa fazeba obras i tudu alguém ta fazeba um djunta mom.
Es spasu foi kontruidu pa ser um balneariu publiku i um splanada.
 
Sigundu konbersus foi um di kes spasu mas movimentadu dentu nos sidadi na anus 80.
Lêm Ferrera foi um di kes bairru mas limpu di kapital i tinha bons kustumis i valoris. Mas ku andar di tempu i dislexu di otoridadi i moradoris, pobrezas i dezigualdadi kumesa toma konta.
La ki surji  di kes primeru grupu organizadu na kapital dja na final di anu anu 80.
 Grupu di kriansa di rua ki ta txomada Piratinha di bera Kas i dipos ivolui pa Netinhu di Vovo, ki primeramenti era grupu di jovens di Lém-Ferrera i Txada Grandi.
Atualmenti kel sistema di delinkuensia ivolui pa kel ki nu ta txoma Thug ku influensia partikularmenti di diportasom di Merka na miaadus dia nu 2000.
Spasu Balner ki oji nu batiza di Finka Pé fika abandonadu durante txeu tempu ti kuandu asosiasom Pilorinhu txiga nel.
Si Txada  ku Lenfer era txeu amigu na tempus antigu di panha agu na Fontinha, na xafariz, brinka na Lagua, tra areia na Praia Negra, furta tambra, korri di nho Raul, toma banhu na pedra Fernandi, gosi tempu muda. Mininus di txada ka podi dixi lenfer i di lenfer ka podi subi.
Mas gosi situasom sta muda poku a poku, nu sta risgata es kultura di paz i tolerância, di djunta mom i koperativismu.
E pur isu ki nu sta pensa stratejika di muda dja kel novu jerasom manera di pensa. Oji es tem um spasu kumum, tantu na txada komu na lenfer, es tem atividadi conjunta.
 
Voluntarius di Pilorinhu ta bai Lenfer ta ba inxina mininus. Nu ta promovi atividadi em konjuntu.
 
E si poku a poku nu ta kompu nos kumunidadi.
 
 
 
 

 

 




sábado, 18 de abril de 2015

BIBLIOTEKA KUMUNITARIA PILORINHU


 

Dia 30 di Abril 2015 nu ta bai inaugura nos primeru biblioteca kumunitaria Pilorinhu na Txada Grandi Frenti.

 

Es e um velhu sonhu ki nu sta realiza.

Txada é zona ki sempre foi txeu marginalizadu. Pertu di Mar, i ku txeu armazem i industrias kumersial, sedu kriansas kumesa skodji kaminhu di rua.

 

Munti di kriansa ta kaba ku abandona skola pamodi problemas di fraku aprendizagem i dipos es ta ba temina sis vida alkolizadu, prostituisom, na prizom ou na mundu di sklusom.

 

Biblioteka Pilorinhu tem komu prinsipal obijetivu dizenvolvi kriansas di nos kumunidadi  interesi pa leitura, i mostra mas kapasidadi kriativa.

 

Um grandi opurtunidadi pa um bairu pobri moda Txada ki ka tem um biblioteka, um kantinhu 
 
 
di leitura.

Na futuru nu ta bai tem jovens i adultus ku txeu kapasidadi.

Es Biblioteka é frutu di um trabadu koletivu entri voluntarius di Pilorinhu em parceria ku varius organizasom mobilizadu spesialmenti pa Isabel  i Ana Caridade di Kumunidadi di Braga Portugal.

 

Oji nos sonhu torna um realidade.

terça-feira, 17 de março de 2015

A PARTIR DDI LI NU POI NOS MOM LI


A PARTIR DI LI NU POI NOS MOM LI

Kantu nu kumesa es trabadju, nu ka tinha konsiensia di si impatu nem di riskus ki nu sta koreba.
Di fika ku tudu risponsabilidadi di stadu riba nos kosta. Si ki maioria di morador taa pensa, me nos ki tem kii rizolvi ses problema pa mo stadu poku e ka ta odja.

Desdi 2010, ti txiga oxi, kantus algem sta paradu ta odjanu inda undi nu kre txiga.

Stadu Kabu Verdi sabi bem ki problematicas sosial: pobreza, delinkuensia, kriansas na rua, dizempregu, vandalismu, gravidez prikosi, toxikodependensia entri varius otus problemas ka ta rizolvidu so ku pulitikas makru-ikunomikas ku kriasom di infrastruturas fizikas.

E  prizizu tambe obi voz di kumunidadi i di lideranças ki diariamenti sta fosi i tambe odja kumpanha i djuda sigi pa frenti, kela ke si papel.

Um stadu ki ta presta debi valoriza vida di jovem pa ka mori em vom, valoriza kriansa ki sta na rua ki kabral fla me flor di revolusom, valoriza trabadju kumunitariu konformi debi ser.

Es é um grandi luta. Luta pa abri sosiedadi konsiensia i mostral rialidadi. Tem prova mas di ki si? undi ki nu txiga, lembra pilorinhu i vida di jovem ki ta trabadja nel.

Nos maior pena é pamodi ainda ka odjadu ma debi pustadu na intervensom sosial di bazi dentu kumunidadi.

Ka ta izizti ti gosi um verdaderu pulitikas di artikulasoom publikas i organismu di sosiedadi sivil tal komu nu ta prupoi, podi ser ki nu ta bem tem mas ti gosi nada disu, o seja insufisienti.

Nu trabadja na aria mutu sensível, prumovi Paz entri jovens ki sta traba kumpanheru vida, da jovem ki staba na droga ou ki sai di kadia alternativa di vida.

E ka nos so nos papel GUVERNU, KAMBRAS i tudu algem tem ki poi si mom. A nos si nu ka djudadu mo ki nu ta djuda, pamo ki es ta djudadu?

Nos so nu ka ta podi. Impossível. Kantu kuza dja nu fosi i kantu nu pudia foseba. Kantu bes dja nu kai i nu torna labanta so pamodi nu tem algem ki ta kridita na nos.

E verdadi ki nu risebi alguns apoiu di stadu, mas ka foi sufisienti ou seja nu ka mesti vivi di subisistensia.
 Nu kre ser kapaz di djuda kriansa i jovem so ki sertus kuzas ta ultrapasanu.

Sera ki so limpeza di Pilorinhu i spasu Finka Pe na splanada Lemferrera i sis dinamizasom e ka motivu?





 

Nu kompu nos terra djuntu ku tudu algem ki kre, tudu algem e bem vindu, sobritudu kes ki nu staba djuntu mas ki pur algum razom tevi di dexanu.

DJUNTU NU TA LABANTA KAU VERDI

 

sábado, 14 de março de 2015

Kem Ke Nos


Asosiasom Pilorinhu tem munti istoria pe konta. Mo ki e nasi, mal ku bem ke passa i ki e sta passa.

Um istoria ki podi tem mas di mil kontador, kada um ku si visom, i si speriensia.










Istoria otu triste, i otu maguadu, alguns fika i otus kontinua. Sempri na razistensia nu ka sabi kantu ki ta fika pamo munti fika pa tras.

Dja algum tempu ki nu ta pensa na um asosiasom pa lijitima nos pozisom djuntu di Stadu nos país.

Asosiasom ta trabadja ku varius duminius, mas konkretamenti si atensom spesial e pa kompu spasu publiku abandonadu i das um vida, um luz.

Torna spasu mortu num spasu undi tudu algem podi leba kel ke sabi, i podi ser valorizadu i rikonhesidu pa kel ke ta fazi.

Um spas upa jovem ku kriansa okupa ses tempu em vez di fika fitxadu ta straga ou ta romba.

Nu kre da tudu kumunidadi um speransa di vivi midjor manham. Nu ta pusta txeu na kriansa abandonadu na rua, di família distruturadu.

Nu ta apusta na idukasom di bazi na buska kunhesimentu di kada kenha ki sta interesadu dentu si kumunidadi.

Oki nu djunta mo kada um di a kordu ku si speriensia ku si raiz e ta inxina ou e ta prendi. Nu ka tem obijetivu na apropria di nenhum spasu mas simplismenti fazi kom ki kada um dezejas i fazes um patrimoniu bibu pa sirbis konformi debi ser.
 

Nu ta valoriza patrimoniu local, nu ta fazi intervensom na varius arias di kunhesimentu humanu, partikularmenti, kultura, kultivu di terra, espasu di formasom i di leitura, amizade i dizenvolvimentu umanu.

 Nu kre kria um korenti pa tudu spasu okupadu pa partilha speriensia pa adjunta pissoa mo tabanka.

 Asosiasom pilorinhu e lembra nos istoria, e konta nos pasadu, e sta sempre konsienti pa valor di asosiativismu e trabadja juntu pa podi tem maz justisa, paz, i dizenvolvimentu dentu kumunidadi.

Djunta mom ku nos nu ta fazi mas…